ادبیات ایران پیش از اسلام(تحقیق)
11ص ادبیات ایران پیش از اسلام.doc
. .مجموعه فعّاليّتهاي ادبي ايرانيان باستان كه به دو صورت شفاهي و مكتوب و به تمامي زبانهاي ايراني است. بخشي از آنها دولتي است، مانند سنگْنوشته‌هاي شاهان و نوشته‌هاي روي سكّه‌ها و بخشي ديگر، مبتني بر داستانهاي ملّي، افسانه‌ها و بعضي از آداب و رسوم اجتماعي است و پيكرة اصلي ادبيّات شفاهي غيرديني پيش از اسلام را تشكيل مي‌دهد. امّا بيشتر آثاري كه از اين دوران به صورت مكتوب بر جاي مانده با دستگاههاي دينيِ زردشتي، بودايي، مانوي و مسيحي مرتبط است و بدنة اصلي ادبيّات ديني ايران پيش از اسلام را مي‌سازد. در ايران پيش از اسلام، آثار ديني و ادبي معمولاً به كتابت درنمي‌آمده و بيشتر به صورت روايي، سينه به سينه، منتقل و حفظ مي‌شده است. مثلاً كتاب اوستا * ، پس از سده‌ها انتقال شفاهي، سرانجام در دورة ساساني به كتابت درآمد (كلنز، ص. 33 ).
پايبندي ايرانيان به حفظ سنّت ادبيّات شفاهي و نيز جنگها و تعصّبات ديني و فرهنگي و تغيير خطّ و زبان و بسياري عوامل ديگر موجب نابودي گنجينه ادبي پرارزش ايران پيش از اسلام شده است. از اين‌رو، آنچه از زبانهاي مختلف ايراني به صورت مكتوب باقي مانده در برابر حجم گستردة ادبيّات ايران باستان بسيار ناچيز است.
زبانهاي ايراني شاخه اي از زبان فرضي هند و ايراني اند كه از قديم‌ترين روزگاران تاكنون درون مرزهاي ايران يا بيرونِ آن متداول بوده‌اند و زبانها و گويشهايي را شامل مي‌شوند كه از نظر ويژگيهاي زباني وجوه مشترك دارند. از زبانهاي ايراني، در طيّ تاريخي دراز، اسنادي در دست است كه چگونگي تحوّل آنها را نشان مي‌دهد. تاريخ اين تحوّل را مي‌توان به سه دوره اصلي بخش كرد: 1. دوره باستان؛ 2. دوره ميانه؛ 3..دوره جديد.
از زبانهاي ايراني دوره باستان، كه از قديم ترين زمان تا انقراض شاهنشاهي هخامنشي (330 ق م) در گسترة بسيار پهناوري رواج داشته است، چهار زبان مادي، سكايي، فارسي باستان * و اوستايي * را مي شناسيم. در مآخذ باستاني اشاراتي به ادبيّات شفاهي اين چهار زبان شده است، ولي تنها از دو زبان اوستايي و فارسي باستان آثار ادبي مكتوبي برجاي مانده است.
از زبانهاي ايراني دورة ميانه، كه پس از فروپاشي شاهنشاهي هخامنشي تا انقراض حكومت ساسانيان (651 م) و آغاز دورة اسلامي در مناطق مختلف متداول بوده، آثار ادبي عمده‌اي در دست است. زبانهاي اين دوره از نظر ويژگيهاي زباني به دو گروه غربي (شامل زبانهاي پارتي يا پهلوي اشكاني و فارسي‌ميانه يا پهلوي ساساني) و شرقي (شامل زبانهاي سُغدي * ، خوارزمي، سكايي و بلخي * ) بخش مي‌شوند.
ماني و پيروان او، برخلاف سنّت ...
پیام بگذارید